από Tom Marvolo Riddle Τρι Απρ 14, 2009 1:53 pmΤο λάθος αυτό το επισήμαναν πρώτες δυο καλές φίλες σε ένα μεταφραστικό φόρουμ που δεν υπάρχει πια. Στην πορεία βρήκα κι εγώ ένα δεύτερο, παράπλευρο λαθάκι.
Στο τρίτο βιβλίο της σειράς του Χάρι Πότερ, η κυρία Γουέσλι στέλνει στον Χάρι τα χριστουγεννιάτικα δώρα του· το αναπόφευκτο πουλόβερ που έχει πλέξει η ίδια, "καθώς και μια ντουζίνα σπιτικά κιμαδοπιτάκια, ένα χριστουγεννιάτικο κέικ και ένα κουτί καρύδια" (σελ. 240). Όπως το διαβάζουμε, δεν μας προξενεί ίσως μεγάλη έκπληξη –εντάξει, τα κιμαδοπιτάκια δεν συνηθίζονται σαν χριστουγεννιάτικο έδεσμα ή κέρασμα, αλλά από τον κόσμο των μάγων, με τα εκρηκτικά φασόλια και τους σοκολατένιους βατράχους, όλα να τα περιμένει κανείς, σωστά;
Λάθος –τα κιμαδοπιτάκια δεν είναι προϊόν της μαγικής μαγειρικής αλλά της μεταφραστικής επιπολαιότητας. Στο αγγλικό κείμενο ο όρος είναι mince pies, και βέβαια mincemeat είναι ο κιμάς και pie η πίτα, οπότε mince pie η κιμαδόπιτα, σωστά;
Λάθος –μπορεί τον παλιό καιρό το mince pie να περιείχε κομματάκια κρέας, αλλά σήμερα mince, στη ζαχαροπλαστική, είναι ένα μίγμα από σταφίδες, άλλα ξεραμένα φρούτα και ξηρούς καρπούς. Η μόνη ανάμνηση του κρέατος είναι ότι περιέχει ζωικό λίπος (suet). Για του λόγου το αληθές, ιδού απόσπασμα από συνταγή μαγειρικής:
A mince pie is a traditional British sweet pastry, usually consumed during the Christmas and New Year period.
These small pies, usually between 2 and 3 inches in diameter (5 - 7.5 centimetres), can be made using either sweet shortcrust pastry or puff pastry.
The origin of the word 'mincemeat' is often of interest, especially as it does not appear to contain any meat whatsoever. Up to Victorian times, the mince(meat) pie would have actually have been a spiced meat pie with some dried fruit. It has evolved to the point where the only meat in the pie is in the form of suet, an historical throwback. The filling is nowadays made from fruit mincemeat (fruitmince to North Americans) containing dried fruit such as raisins, currants, cherries, apricot, candied peel; spices such as cinnamon or nutmeg; nuts such as walnuts or chopped almonds; suet; and some kind of alcohol, usually either brandy or rum. Although no longer a meat pie, the mince pie is suitable for vegetarians only if the suet is replaced by vegetable fat.
Once cooked, the pie is finished off with a delicate dusting of either caster sugar or icing sugar on top.
Τώρα, αυτό δεν είναι κανένα εφτασφράγιστο μυστικό –θέλω να πω, όσοι έχουν ζήσει στην Αγγλία ή έχουν πάρε-δώσε με Άγγλους το ξέρουν αυτό το τυπικά βρετανικό γλύκισμα. Οι άλλοι; οι άλλοι, απλώς, ανοίγουν λεξικό. Διότι το ρημάδι το λεξικό το γράφει καθαρά ότι mincepie δεν είναι κιμαδόπιτα –και όχι κανένα πολύτομο χιλιοσέλιδο σύγγραμμα αλλά (τουλάχιστον) το ηλεκτρονικό της Μαγέντας. Επομένως, το φταίξιμο για το μαργαριτάρι πρέπει να χρεωθεί εδώ ολοκληρωτικά στη μεταφράστρια του βιβλίου, αφενός επειδή δεν ήξερε τι είναι το mincepie και αφετέρου επειδή από υπερβολική αυτοπεποίθηση δεν καταδέχτηκε να ανοίξει λεξικό.
Το ίδιο μαργαριτάρι επαναλαμβάνεται, σχεδόν νομοτελειακά θα έλεγε κανείς, και στο τέταρτο βιβλίο, αφού πάλι έρχονται Χριστούγεννα και η κυρία Γουέσλι στέλνει στον Χάρι το καθιερωμένο πλεχτό πουλόβερ και κάμποσα "πιτάκια με κιμά" (σελ. 370).
Ας γυρίσουμε όμως στο τρίτο βιβλίο· όπως θυμάστε, το πουλόβερ και τα δήθεν κιμαδοπιτάκια δεν ήταν το μοναδικό δώρο για τον Χάρι. Υπήρχε επίσης ένα χριστουγεννιάτικο κέικ και ένα κουτί καρύδια. Κι αν για το κέικ καμιάν αντίρρηση δεν έχω, το κουτί καρύδια είναι χοντρό, γουστόζικο, ασυγχώρητο και ύπουλο μεταφραστικό λάθος.
Ύπουλο, επειδή δεν φαίνεται, αφού τα καρύδια είναι ταιριαστό τρατάρισμα για τις γιορτές. Χοντρό, επειδή το αγγλικό κείμενο λέει nut brittle, που είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από κουτί με καρύδια. Ασυγχώρητο, επειδή η μεταφράστρια εδώ, μη βρίσκοντας το nut brittle σε λεξικό, δεν κάθησε να χολοσκάσει, παρά έβαλε όποια γενικούρα της ήρθε στο μυαλό, ελπίζοντας να κουκουλώσει ικανοποιητικά την άγνοιά της.
Γουστόζικο τέλος μαργαριτάρι, επειδή το nut brittle δεν είναι ούτε κουτί με καρύδια, ούτε κουτί χωρίς καρύδια, ούτε καρύδια χωρίς κουτί. Πρώτα πρώτα, όταν οι άγγλοι λένε nut δεν εννοούν απαραιτήτως καρύδια, αλλά οποιονδήποτε ξηρό καρπό. Δεύτερον, το nut brittle είναι ένα παραδοσιακό βρετανικό γλύκισμα, ένα είδος παστέλι από καραμελωμένα φιστίκια. Ούτε καρύδια, ούτε σε κουτί. Μια αναζήτηση στο γκουγκλ θα μπορούσε να δώσει στη μεταφράστρια να καταλάβει περί τίνος πρόκειται, και περί τίνος δεν πρόκειται, ώστε να αποφύγει το μαργαριτάρι αντί να το κουκουλώσει έστω και με αρκετή τέχνη. Στο κάτω-κάτω, μια τόσο προβεβλημένη και (υποθέτω) καλοπληρωμένη δουλειά όπως η μετάφραση των βιβλίων του Χάρι Πότερ επιβάλλει περισσότερο σεβασμό προς το πρωτότυπο και προς τους αναγνώστες.
Από sarantakos.com
Στο τρίτο βιβλίο της σειράς του Χάρι Πότερ, η κυρία Γουέσλι στέλνει στον Χάρι τα χριστουγεννιάτικα δώρα του· το αναπόφευκτο πουλόβερ που έχει πλέξει η ίδια, "καθώς και μια ντουζίνα σπιτικά κιμαδοπιτάκια, ένα χριστουγεννιάτικο κέικ και ένα κουτί καρύδια" (σελ. 240). Όπως το διαβάζουμε, δεν μας προξενεί ίσως μεγάλη έκπληξη –εντάξει, τα κιμαδοπιτάκια δεν συνηθίζονται σαν χριστουγεννιάτικο έδεσμα ή κέρασμα, αλλά από τον κόσμο των μάγων, με τα εκρηκτικά φασόλια και τους σοκολατένιους βατράχους, όλα να τα περιμένει κανείς, σωστά;
Λάθος –τα κιμαδοπιτάκια δεν είναι προϊόν της μαγικής μαγειρικής αλλά της μεταφραστικής επιπολαιότητας. Στο αγγλικό κείμενο ο όρος είναι mince pies, και βέβαια mincemeat είναι ο κιμάς και pie η πίτα, οπότε mince pie η κιμαδόπιτα, σωστά;
Λάθος –μπορεί τον παλιό καιρό το mince pie να περιείχε κομματάκια κρέας, αλλά σήμερα mince, στη ζαχαροπλαστική, είναι ένα μίγμα από σταφίδες, άλλα ξεραμένα φρούτα και ξηρούς καρπούς. Η μόνη ανάμνηση του κρέατος είναι ότι περιέχει ζωικό λίπος (suet). Για του λόγου το αληθές, ιδού απόσπασμα από συνταγή μαγειρικής:
A mince pie is a traditional British sweet pastry, usually consumed during the Christmas and New Year period.
These small pies, usually between 2 and 3 inches in diameter (5 - 7.5 centimetres), can be made using either sweet shortcrust pastry or puff pastry.
The origin of the word 'mincemeat' is often of interest, especially as it does not appear to contain any meat whatsoever. Up to Victorian times, the mince(meat) pie would have actually have been a spiced meat pie with some dried fruit. It has evolved to the point where the only meat in the pie is in the form of suet, an historical throwback. The filling is nowadays made from fruit mincemeat (fruitmince to North Americans) containing dried fruit such as raisins, currants, cherries, apricot, candied peel; spices such as cinnamon or nutmeg; nuts such as walnuts or chopped almonds; suet; and some kind of alcohol, usually either brandy or rum. Although no longer a meat pie, the mince pie is suitable for vegetarians only if the suet is replaced by vegetable fat.
Once cooked, the pie is finished off with a delicate dusting of either caster sugar or icing sugar on top.
Τώρα, αυτό δεν είναι κανένα εφτασφράγιστο μυστικό –θέλω να πω, όσοι έχουν ζήσει στην Αγγλία ή έχουν πάρε-δώσε με Άγγλους το ξέρουν αυτό το τυπικά βρετανικό γλύκισμα. Οι άλλοι; οι άλλοι, απλώς, ανοίγουν λεξικό. Διότι το ρημάδι το λεξικό το γράφει καθαρά ότι mincepie δεν είναι κιμαδόπιτα –και όχι κανένα πολύτομο χιλιοσέλιδο σύγγραμμα αλλά (τουλάχιστον) το ηλεκτρονικό της Μαγέντας. Επομένως, το φταίξιμο για το μαργαριτάρι πρέπει να χρεωθεί εδώ ολοκληρωτικά στη μεταφράστρια του βιβλίου, αφενός επειδή δεν ήξερε τι είναι το mincepie και αφετέρου επειδή από υπερβολική αυτοπεποίθηση δεν καταδέχτηκε να ανοίξει λεξικό.
Το ίδιο μαργαριτάρι επαναλαμβάνεται, σχεδόν νομοτελειακά θα έλεγε κανείς, και στο τέταρτο βιβλίο, αφού πάλι έρχονται Χριστούγεννα και η κυρία Γουέσλι στέλνει στον Χάρι το καθιερωμένο πλεχτό πουλόβερ και κάμποσα "πιτάκια με κιμά" (σελ. 370).
Ας γυρίσουμε όμως στο τρίτο βιβλίο· όπως θυμάστε, το πουλόβερ και τα δήθεν κιμαδοπιτάκια δεν ήταν το μοναδικό δώρο για τον Χάρι. Υπήρχε επίσης ένα χριστουγεννιάτικο κέικ και ένα κουτί καρύδια. Κι αν για το κέικ καμιάν αντίρρηση δεν έχω, το κουτί καρύδια είναι χοντρό, γουστόζικο, ασυγχώρητο και ύπουλο μεταφραστικό λάθος.
Ύπουλο, επειδή δεν φαίνεται, αφού τα καρύδια είναι ταιριαστό τρατάρισμα για τις γιορτές. Χοντρό, επειδή το αγγλικό κείμενο λέει nut brittle, που είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από κουτί με καρύδια. Ασυγχώρητο, επειδή η μεταφράστρια εδώ, μη βρίσκοντας το nut brittle σε λεξικό, δεν κάθησε να χολοσκάσει, παρά έβαλε όποια γενικούρα της ήρθε στο μυαλό, ελπίζοντας να κουκουλώσει ικανοποιητικά την άγνοιά της.
Γουστόζικο τέλος μαργαριτάρι, επειδή το nut brittle δεν είναι ούτε κουτί με καρύδια, ούτε κουτί χωρίς καρύδια, ούτε καρύδια χωρίς κουτί. Πρώτα πρώτα, όταν οι άγγλοι λένε nut δεν εννοούν απαραιτήτως καρύδια, αλλά οποιονδήποτε ξηρό καρπό. Δεύτερον, το nut brittle είναι ένα παραδοσιακό βρετανικό γλύκισμα, ένα είδος παστέλι από καραμελωμένα φιστίκια. Ούτε καρύδια, ούτε σε κουτί. Μια αναζήτηση στο γκουγκλ θα μπορούσε να δώσει στη μεταφράστρια να καταλάβει περί τίνος πρόκειται, και περί τίνος δεν πρόκειται, ώστε να αποφύγει το μαργαριτάρι αντί να το κουκουλώσει έστω και με αρκετή τέχνη. Στο κάτω-κάτω, μια τόσο προβεβλημένη και (υποθέτω) καλοπληρωμένη δουλειά όπως η μετάφραση των βιβλίων του Χάρι Πότερ επιβάλλει περισσότερο σεβασμό προς το πρωτότυπο και προς τους αναγνώστες.
Από sarantakos.com
!
!
